नॅनो खर्चात पार पडले महाबळेश्वरचे साहित्य संमेलन

महाबळेश्वर येथे गेल्या महिन्यात ८२ व्या अखिल भारतीय साहित्य संमेलनाचा ‘नॅनो’ प्रयोग पार पडला. संमेलन आयोजनातील या नॅनो प्रयोगात आता ‘नॅनो’ खर्चाचीही नव्याने भर पडली आहे. गेल्या काही वर्षांतील अखिल भारतीय मराठी साहित्य संमेलनांच्या इतिहासात खूपच कमी खर्चात पार पडलेले साहित्य संमेलन म्हणून महाबळेश्वरच्या संमेलनाची नोंद होणार आहे. या साहित्य संमेलनाचा खर्च अंदाजे चाळीस लाखांच्या घरात झाल्याचे संमेलन आयोजन समितीच्या सूत्रांकडून सांगण्यात आले.
गेल्या काही वर्षांत अखिल भारतीय मराठी साहित्य संमेलनाच्या खर्चाने कोटीच्या कोटी उड्डाणे केली होती. दरवर्षी भरणाऱ्या या साहित्य संमेलनांचा खर्च एक ते दोन कोटी रुपयांवर गेला होता. संमेलनांवर होणाऱ्या या वाढत्या खर्चाबाबत साहित्य क्षेत्रातील जाणकारांकडून काही प्रमाणात नाराजीही व्यक्त केली जात होती. संमेलनांवरील हा भरमसाठ खर्च, भपकेबाजपणा कमी करण्यासाठी प्रयत्न केले जावेत, असे बोलले जात होते.
महाबळेश्वरचे साहित्य संमेलन अनेक प्रकारांनी गाजले. त्यात संमेलनाला संमेलनाध्यक्षच नाही, संमेलनापूर्वी संमेलनाध्यक्षाने राजीनामा देणे, संमेलनाध्यक्षाच्या भाषणाच्या प्रती साहित्य रसिकांना न मिळणे आदी गोष्टींचा समावेश होता. त्यात आता गेल्या काही वर्षांत झालेल्या साहित्य संमेलनामध्ये सगळ्यात कमी खर्चात झालेले साहित्य संमेलन म्हणून याची नोंद होणार आहे.
महाबळेश्वर हे प्रामुख्याने पर्यटन व्यवसायाचे शहर असल्याने तेथे आजवरच्या साहित्य संमेलनाला जशी गर्दी झाली, तशी होणार नाही, हे आम्ही गृहीत धरलेले होते. तरीही उद्घाटन सोहळ्याला किमान पाच हजार रसिक उपस्थित होते. तर प्रतिनिधी नोंदणी करून सुमारे बाराशे ते पंधराशे रसिक उपस्थित होते. संमेलनासाठी आलेले साहित्य रसिकांची तीन दिवसांचा निवास, चहा, नाश्ता, दुपारचे व रात्रीचे जेवण आदी सर्व सोय केवळ बाराशे रुपयांत व ती ही चांगल्या हॉटेलमध्ये करण्यात आली होती. हा सुद्धा महाबळेश्वर संमेलनाचा नवा पायंडा होता. कारण नावनोंदणी केलेल्या साहित्य रसिकांची सोय यापूर्वी शाळा-महाविद्यालयांच्या वर्गातून केली जात होती, असेही आयोजन समितीच्या अन्य एका सदस्याने सांगितले.
साहित्य संमेलनाच्या खर्चाचे सर्व हिशोब येत्या एक-दोन दिवसात अंतिम केले जाणार असल्याचेही या सूत्रांकडून सांगण्यात आले.